วันพฤหัสบดีที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2555

เฟรนช์ฮอร์น (French Horn)


เฟรนช์ฮอร์น คือ เครื่องเป่าทองเหลือง ท่อลมเป็นทรงกรวย ขยายออกไปตลอด ปลายท่อจะบานออกเป็นลำโพงอย่างกว้าง ท่อลมจะขดเป็นวงกลม.....



ปัจจุบันเรียกว่า "ฮอร์น" ต้นกำเนิดของฮอร์นคือเขา สัตว์ ฮอร์นที่เก่าแก่ที่สุดคือ โชฟาร์ (Shofar) ของชาวฮิบรู ทำด้วยเขาแกะ
เฟรนช์ฮอร์น เป็นแตรที่มีช่วงเสียงกว้างถึง 3 ออคเทฟครึ่ง มีท่อยาวประมาณ 12-15 ฟุต แต่นำมาขดเป็นวงโค้งไปมา เพื่อให้สะดวกแก่ผู้เป่าจนเหลือความยาวจากปากเป่าถึงปากลำโพงเพียง 20 นิ้ว
เสียงของเฟรนซ์ ฮอร์น สดใส สง่า จัดว่าเป็นพระเอก ในบรรดาเครื่องลมทองเหลือง นักแต่งเพลงหลายคนใช้เสียงของเฟรนซ์ฮอร์นบรรยายความงามของธรรมชาติ เช่น ท้องทะเลครามอันกว้างใหญ่ไพศาล และหุบเขาที่มีเสียงสะท้อนก้องกลับไปกลับมา เนื่องจากท่อลมมีขนาดยาวมากการบังคับริมฝีปากในการเป่าจึงเป็นเรื่องยาก

เมื่อมนุษย์มีการนำเอาเขาสัตว์มาประดิษฐ์เป็นแตรเพื่อการส่งเสียงสัญญาณ คำว่า ฮอร์น ก็มีความหมายติดมาว่า หมายถึง แตรส่งสัญญาณด้วย
จนถึงเมื่อกระทั่งในช่วงยุคโรมัน มีการประดิษฐ์แตรด้วยทองเหลือง ที่เรียกว่า Corna ซึ่งเป็นแตรที่ใช้ในกองทัพโรมัน ก็มาจากรูปแบบของแตรเขาสัตว์เป็นสำคัญ และอาจจะนับได้ว่าแตร Corna ของโรมัน เป็นต้นแบบของแตร Horn ทุกวันนี้ เพราะในภาษาอื่น ๆ เช่น ภาษาฝรั่งเศส และภาษาอิตาเลียนก็เรียกแตรฮอร์นนี้ ว่า Cor หรือ Corno เช่นกัน
ตามรูปศัพท์ ฮอร์น ( Horn ) หมายความตรงตัวว่า เขาสัตว์ (โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มีรูปโค้งเหมือนพระจันทร์เสี้ยว)


แตร Corna ของกองทัพโรมัน


แตรฮอร์นในยุคบาโร้คนั้น มีพัฒนาการมาจากแตรฮอร์นที่ใช้ในการล่าสัตว์ ที่เรียกว่า ลา คอร์โน ดา คักชา (La Corno da Caccia) ในภาษาอิตาเลียน หรือ ลา กอร์ เดอ แชสส์ (La Cor de Chasse) ในภาษาฝรั่งเศส ซึ่งเป็นแตรที่ใช้สำหรับเป่าไล่สัตว์ที่เป็นเหยื่อให้ตกใจวิ่งหนี โดยจุดประสงค์เดิม คือเพื่อให้เกิดเสียงดัง ๆ เท่านั้น โดยไม่สนใจว่าจะได้เสียงที่ดีหรือไม่ และขนาดของ แตรฮอร์นล่าสัตว์ ก็จะมีขนาดเส้นรอบวงใหญ่กว่าแตรฮอร์นเพื่อการเล่นดนตรี เพื่อที่จะสามารถเอาส่วนโค้งกลมของแตรฮอร์นนั้นคล้องรอบตัวไว้ได้ เพื่อที่จะไม่ร่วงหล่นในขณะที่ต้องขี่ม้าล่าสัตว์ แต่เมื่อมีการนำแตรฮอร์นเข้ามาใช้ในการแสดงดนตรีเพื่อความบันเทิง จึงต้องมีการลดขนาดเส้นรอบวง เพื่อให้ไม่เกะกะ และปรับปรุงคุณภาพเสียงให้ดียิ่งขึ้น



La Corno da Caccia in F by Johann Carl Kodisch, Nurnberg ,1684

ส่วนการที่เราเรียกแตรฮอร์น ว่า เฟรนช์ฮอร์น ( French Horn) เนื่องมาจาก ช่างฝีมือชาวฝรั่งเศส ในช่วงราว ปี ค.ศ.1650 ได้ทำการพัฒนาแตรฮอร์นที่ใช้ในการล่าสัตว์ ( La Corno da Caccia) มาเป็นแตรฮอร์นเพื่อใช้ในการบรรเลงดนตรีอย่างเต็มรูปแบบเป็นครั้งแรก จากนั้น จึงได้รับความนิยมกันทั่วไป และรู้จักกันในนามของ French Horn เพื่อเรียกให้แตกต่างจาก La Corno da Caccia ซึ่งก็ยังคงใช้กันอยู่ ในเวลาต่อมา ช่างฝีมือชาวอังกฤษก็ได้ปรับปรุงเฟรนช์ฮอร์นให้ดีขึ้น ในช่วง ราว ค.ศ.1750 และเป็นต้นแบบของเฟรนช์ฮอร์นในปัจจุบัน แต่อย่างไรก็ดี เฟรนช์ฮอร์นในยุคบาโร้ค ยังคงไม่มีระบบลูกสูบเพื่อช่วยในการบังคับลมและเสียงได้ง่ายเหมือนดังเช่นเฟรนช์ฮอร์นในปัจจุบัน ดังนั้น บางครั้งจึงมีผู้เรียกเฟรนช์ฮอร์นในยุคบาโร้ค ว่า Natural Horn เพื่อให้แยกความแตกต่างออกจาก เฟรนช์ฮอร์น ในยุคปัจจุบัน




Baroque French Horn



The English Bach Festival , Baroque French Horn (Natural Horn)


Playing Position (วิธีการเล่น)
ฮอร์นสามารถเล่นได้ทั้งนั่งเล่นและยืนเล่น สำหรับผู้เล่นที่รูปร่างเล็ก ปากลำโพงควรอยู่ที่ข้างลำตัว ส่วนผู้เล่นที่มีรูปร่างสูง ปากลำโพงควรวางไว้ที่ต้นขา (ลำโพงต้องไม่หันเข้าหาลำตัว) ขาข้างซ้ายอยู่ในแนวตรง ส่วนขาขวาเยื้องไปด้านหลังเล็กน้อย เพื่อช่วยรับน้ำหนักฮฮร์น นั่งให้รู้สึกสบายที่สุด แต่อย่าพิงพนักเก้าอี้
มือขวาใส่เข้าไปในลำโพงใช้สำหรับถือฮอร์นและปรับเสียง ใช้นิ้วโป้งแตะที่ข้อที่สองของนิ้วชี้แล้วให้ฝ่ามือชิดผนังด้านนอกของฮอร์น หรือผนังด้านล่างของฮอร์น อย่าใส่ลึกจนอุดเสียง มือขวาใช้ประโยชน์ในการ Stopping, เปลี่ยน Tone Color และ ปรับ Intonation (การปรับความสูงต่ำของเสียง: ถ้าไม่ดีก็จะทำให้เพี้ยน) มือซ้ายควรจับวาล์วในลักษณะรูปตัวซี C ทำหน้าที่ในการกดวาล์ว เพื่อเปลี่ยนเสียง ปากเป่าควรอยู่ในตำแหน่งตรงกลางของปาก และที่ริมฝีปากบน 2/3
ควรนั่งหลังตรงและให้น้ำหนักตัวสมดุลขณะที่นั่งเป่า หรือ ยืนให้สมดุลระหว่างปากลำโพงกับเท้าขณะยืนเป่า ที่สำคัญคืออย่าเกร็งที่แขน และอย่ากดริมฝีปากกับปากเป่ามากเกินไป



การวางรูปปากแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะคือ
• Einsetzen เป็นการวางรูปปากโดยให้ Mouthpiece อยู่บนริมฝีปากล่างด้านใน ให้ริมฝีปากล่างโค้งรอบ Mouthpiece วิธีนี้ไม่ค่อยมีผู้นิยมใช้ เนื่องจากจะมีข้อจำกัดในความยืดหยุ่น และการเล่นช่วงเสียงสูง แต่วิธีนี้จะเล่นเสียงต่ำได้ดี ผู้ที่จะใช้รูปปาก einsetzen ได้ดีคือผู้ที่มีริมฝีปากที่อิ่มหนา และเล่นในช่วงเสียงต่ำ
• Ansetzen เป็นการวาง Mouthpiece ไว้บนริมฝีปากทั้งบนและล่าง โดยมีสิ่งที่สำคัญพื้นฐานคือ
- มุมของปากเป่าควรจะมีความสมดุลระหว่างริมฝีปากบนและล่าง
- ให้ริมฝีปากสัมผัสกับฟันเหมือนการเปล่งเสียงตัว P
- ฟันบนและฟันล่างแยกจากกันเล็กน้อย
- แรงลมควรจะตรงเข้าในปากเป่า (ไม่ขึ้นหรือลง)
- ไม่ควรให้แก้มหรือคางป่องออก ควรใหคางเป็นรูปตัวยู "U"
- เก็บมุมปากให้สนิทตลอดเวลาในขณะที่เป่า ใช้กระจกเพื่อเช็คความถูกต้อง และอย่าให้ริมฝีปากยื่นออกมา



Muting (การใช้มิวท์)
เป็น เทคนิคหนึ่งของฮอร์นที่จะสร้างเสียงฮอร์นให้มีความแปลกใหม่ ซึ่งบางครั้งผู้ประพันธ์เพลงตั้งใจให้ฮอร์นได้ใช้เสียงเหล่านี้ เทคนิค Muting ของฮอร์นนี้แบ่งได้เป็น 2 แบบคือ
Hand Stopped หรือ Stopping Horn คือการใช้มือขวาใส่เข้าไปในลำโพงให้ลึกที่สุด โดยปิดปากลำโพงให้สนิท เสียงที่ได้จะค่อนข้างบี้ และจะสูงขึ้นครึ่งเสียง ผู้เริ่มต้นหัดการใช้ Stopped ส่วนใหญ่มักจะรู้สึกว่าเสียงต่ำลงครึ่งเสียง แต่จริงๆแล้ว เสียงจะสูงขึ้นครึ่งเสียงและจำเป็นที่ผู้เล่นจะต้องทดเสียงลงมาครึ่งเสียงในขณะที่ใช้ Stopped เทคนิค Stopped ควรใช้เฉพาะฮอร์นเอฟเท่านั้น
Muted คือการใช้อุปกรณ์ช่วยที่เรียกว่า Mute มีลักษณะเป็นทรงกรวย ใส่เข้าไปในลำโพงของฮอร์น เพื่อสร้างเสียงที่แปลกออกไป


ตารางศัพท์ภาษาต่างๆที่ใช้ Stopped และ Muted



อธิบาย
English
Italian
French
German
ใช้ Stopped
Hand-stopped
chiuso
bouche
gestopft
ใช้ Stopped
+
+
+
+
ยกเลิกการใช้ Stopped
open
aperto
ouvert
offen
ยกเลิกการใช้ Stopped
0
0
0
0
เป่าเสียงแผด
brassy
fff
cuivre
schmetternd
ใช้ Mute
muted
con sordino
avec sourdine
gedampft
ยกเลิกการใช้ Mute
mutes off
senza sordino
enlevez la sourdine
Dampfer weg


ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น